Η μήτρα, οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες σε φυσιολογικές συνθήκες είναι στείρες μικροβίων.
Στον κόλπο υπάρχει φυσιολογικά μία ομάδα μικροβίων ( βακτηριδίων ), και αποτελεί την φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα. Το βακτήριο που επικρατεί στον κόλπο των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας ονομάζεται γαλακτοβάκιλλος ( κολποβακτηρίδιο ) και σε αυτό οφείλεται η διατήρηση του φυσιολογικού περιβάλλοντος (όξινου pH ) του κόλπου.
Όταν όμως κάποιο μικρόβιο ή ιός βρεθεί στην περιοχή του κόλπου τότε αλλάζει το pH, μειώνονται τα κολποβακτηρίδια ( φυσιολογικά μικρόβια του κόλπου ) και εκδηλώνεται φλεγμονή ( κολπίτις ). Τις περισσότερες φορές διασπείρεται και στα γύρω όργανα ( αιδοίο – αιδοιίτις, τράχηλος - τραχηλίτις) και δια μέσω του τραχηλικού στομίου στα έσω γεννητικά όργανα προκαλώντας σοβαρές λοιμώξεις ( ενδομητρίτιδα-μυομητρίτιδα,σαλπιγγίτιδα-υδροσάλπιγγα,ωοθηκίτιδα, πυελίτιδα, αποστήματα πυέλου ), διαταραχή στη γονιμότητα ενώ σε περίπτωση εγκυμοσύνης επιπλοκές στην έγκυο ( χοριοαμνιονίτιδα, ενδομητρίτιδα, προσβολή του εμβρύου, αποβολή, πρόωρο τοκετό.
Επειδή η εμφανισή τους συνδέεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή τα νοσήματα που προκαλούν τα ονομάζουμε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ΣΜΝ.
Βακτήρια
- Neisseria gonorroeae ( τραχηλίτιδα,ουρηθρίτιδα, βαρθολινίτιδα )
- Gardnerella vaginalis ( κολπίτιδα, τραχηλίτιδα )
- Μυκοπλάσματα ( τραχηλίτιδα, ενδομητρίτιδα, σαλπιγγίτιδα, πυελίτιδα )
Σπειροχαίτες
- Ωχρό τρεπόνημα ( σύφιλη )
Χλαμύδια
- Chlamydia trahomatis ( οξεία ουρηθρίτιδα, τραχηλίτιδα, σαλπιγγίτιδα ,χοριοαμνιονίτιδα, ενδομητρίτιδα, αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα ).
Ιοί
- Human Immunodeficiency Virus ( H.I.V.) Σύνδρομο επίκτητης ανσολογικής ανεπάρκειας.
- Human Papilloma Virus (H.P.V.) Οξυτενή κονδυλώματα, δυσπλασία τραχήλου, καρκίνο τραχήλου.
- Herpes Simplex Virus (H.S.V.) Έρπης γεννητικών οργάνων.
- Pox Virus μολυσματική τέρμινθος
- Ιός της ηπατίτιδας Β , Iός της ηπατίτιδας C
- Μεγαλοκυτταροιός ( C.M.V. )
Πρωτόζωα και μύκητες
- Trichomonas vaginalis
- Candida albicans
Παράσιτα
- Ψείρα του εφηβαίου
- Άκαρι της ψώρας
Κάθε γυναίκα όταν αισθανθεί κάποια συμτώματα, ή παρατηρήσει κάποιες αλλαγές στην περιοχή των έξω γεννητικών οργάνων της, θα πρέπει να υποβάλλεται σε γυναικολογική εξέταση.
Συμπτώματα που θα πρέπει να οδηγήσουν μια γυναίκα στο ιατρείο είναι :
- Κνησμός, αίσθημα καύσου ή πόνος στην περιοχή του αιδοίου ή και του κόλπου.
- Αλλαγή στο χρώμα έκκρισης των κολπικών υγρών, ερυθρότητα ή οίδημα στην περιοχή
- Δυσοσμία
- Δυσπαρεύνια ( πόνος κατά την σεξουαλική επαφή )
- Δυσουρία ( δυσκολία στην ούρηση )
- Αιματουρία ( εμφάνιση αίματος κατά την ούρηση )
- Εμφάνιση φυσαλίδων ή μικρών εκβλαστήσεων ( σπίλων ) εξωτερικά.
- Διόγκωση στην περιοχή των έξω γεννητικών οργάνων ( βαρθολίνειος αδένας ).
- Πυρετός
- Καταβολή
- Διόγκωση λεμφαδένων
Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή στο κολπικό περιβάλλον και να εμφανιστούν φλεγμονές είναι:
- Σεξουαλική επαφή ( τριχομονάδες μύκητες, κόκκοι, αιμόφιλος του κόλπου, ωχρά σπειροχαίτη).
- Παρατεταμένη λήψη αντιβιοτικών
- Μεταβολικά νοσήματα (σακχαρώδης διαβήτης)
- Διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος ( κύηση, λήψη κυτταροστατικών )
- Χρήση tampon, χρήση αντισυλληπτικών συσκευών ( διαφράγματα ) ή άλλων ξένων σωμάτων.
- Συχνές κολπικές πλύσεις με αντισηπτικά υγρά
- Μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων ( αντισυλληπτικά δισκία, εμμηνόπαυση ).
Ό έλεγχος που πρέπει να υποβάλεται κάθε γυναίκα προληπτικά τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο αλλά και σε περίπτωση υποψίας μόλυνσης της περιοχής των γεννητικών οργάνων είναι ο εξής:
- Καλλιέργεια κολπικού και τραχηλικού υγρού
- Τεστ Παπανικολάου, κυτταρολογία υγρής φάσης ( ThinPrep )
- HPV DNA test.
Ο Ανοσολογικός έλεγχος αποτελεί μέθοδο διάγνωσης με υψηλή ευαισθησία για διάφορα νοσήματα καθώς και για την ανίχνευση των ΣΜΝ. Γίνεται αναλύοντας υγρά του σώματος ή με ανάλυση αίματος.